De ‘IJveer 60’ en de ‘IJveer 61’, de eerste twee nieuwe GVB type 60 IJveren, zijn ontstaan uit de toenemende vervoersvraag tussen het centrum van Amsterdam en haar stadsdelen boven het IJ. De bestaande veren (de in 2002 geïntroduceerde serie 50) konden de toename in passagiers niet aan, waardoor nieuwbouw nodig was. Met het oog op het groene imago dat de Stad Amsterdam actief nastreeft, is in 2015 besloten om te investeren in vooruitstrevende ‘schone’ voetveren, met een grotere vervoerscapaciteit dan de huidige veren.  De open inschrijving volgens EU richtlijnen voor de bouw en levering van eerst één schip, met een optie op een tweede, werd gegund aan Holland Shipyards in Hardinxveld-Giessendam.  Op 31 oktober 2016 werd het eerste schip na een succesvolle proefvaart gedoopt en direct door het GVB in de vaart genomen, waarna het tweede schip maart 2017 volgde. Sindsdien zijn beide veren volop in bedrijft voor het vervoer van passagiers over het IJ.

De vorm en het uiterlijk is een vijf meter verlengde versie van een reeds bewezen serie 50 model en gelijkend op de andere GVB veerboten die varen over het IJ. Dit karakteristieke uiterlijk heeft, door haar vloeiend lijnenspel naar het brugdek, nog steeds een moderne uitstraling.

Met die verlenging is de passagierscapaciteit toegenomen van 300 passagiers (of 240 met fietsen en brommers) naar 410 personen ( of 310 personen met fietsen en brommers). De veren hebben een lengte o.a. van 33,60 m en een breedte van 9,00 m. De holte bedraagt daarbij 2,73 m en de diepgang incl. roerpropellers : 2,42 m. De maximum snelheid bedraagt 19 km/uur (10,3 kn)

Het innovatieve karakter van deze nieuwe generatie IJveren komt met name tot uitdrukking in de technische installaties. Als belangrijkste geldt hierbij het zeer milieuvriendelijke hybride voortstuwingssysteem, waarbij de twee roer-propellers aan beide scheepseinden, inclusief hun stuurmotoren, elektrisch worden aangedreven. Hierbij worden de E-motoren gevoed door een combinatie van een viertal generatorsets en een dubbele accubank. Afhankelijk van de actuele vermogensbehoefte, vindt het automatisch in- en uitschakelen en verder regelen van de vermogens plaats via het slimme powermanagementsysteem. Hiermee kunnen, afhankelijk van het vaarprofiel, verschillende operationele bedrijfstoestanden gerealiseerd worden en draaien de, afhankelijk van de actuele vermogens behoefte, benodigde (1,2,3 of 4) dieselmotoren, altijd optimaal, d.w.z. het meest efficiënt en met zo min mogelijk uitstoot. Door toepassing van moderne thyristor schakeltechniek is hiermee ook een hoge mate van redundancy gerealiseerd, waarmee het ook een zeer bedrijfszeker en veilig systeem is.

De dieselmotoren voldoen ruimschoots aan de milieueisen EU Stage IIIA en EPA Tier 3. Een verdere vermindering van de uitstoot wordt bereikt met een uitlaatgassennabehandelingssysteem. Hiermee wordt de uitstoot van fijnstof gereduceerd tot maar 14% van de pas in 2019 van kracht wordende toelaatbare Stage V limiet. Aanvullend is nog een roetfilter ingebouwd. Verder mag niet onvermeld blijven, is het schip behoorlijk stil, zowel aan boord, als naar de omgeving.

Met het huidige, eerste, vaarprofiel (rechte oversteek van ca 450 m tussen Amsterdam CS en Noord) vaart het schip op twee generatoren en het accupakket. Als het schip voor de kant ligt worden de accu’s weer opgeladen. Bij het tweede vaarprofiel naar het NDSM terrein wordt een derde generator bijgeschakeld.

De schippers besturen het veer vanuit een tweetal identiek ‘State of the art’ lessenaars, één voor elke vaarrichting. Goede zichtlijnen, aangevuld met de nodige videocamerabeelden, vergemakkelijken het zicht op de gang van zaken aan boord. Het schip, inclusief een toilet en een bescheiden pantry onderdeks, maakt een zeer verzorgde indruk. Daarbij is het aantal veiligheidsmiddelen ruim bemeten en is er met het oog op eventueel onderhoud veel aandacht besteed aan bereikbaarheid van de diverse technische systemen. Hieruit blijkt ook heel duidelijk dat er vooraf goed rekening is gehouden met de bemanningswensen. Het GVB hoort niet voor niets bij de vijf beste werkgevers van Amsterdam. 

De ervaringen tot nu toe zijn zeer positief. In eerste instantie was het voor de schippers wel even wennen aan de, t.o.v. het voorgaande type 50 veren wat andere voortstuwings- en stuurkarakteristiek.

Al met al een bijzonder geslaagd schip, dat met nog enkele al of niet – nog milieuvriendelijkere - volledig elektrische zusterschepen erbij, het idee van het bouwen van een brug over het IJ tamelijk overbodig zal maken.

==========

English short version

After an open EU tender, the GVB, the municipal public transport authority of the city of Amsterdam, awarded the contract for the construction of a ferry plus an option for a sister vessel to Holland Shipyards. These ferries for pedestrians, bicycles and scooters connect the centre of Amsterdam with Amsterdam-Noord. Compared to the existing ferries, the vessels are 6 metres longer, bringing the maximum passenger capacity to 410.

Through its hybrid propulsion system, the “IJveer 60” meets the highest standards of fuel efficiency and environmental requirements. Four diesel generator sets and two battery packages, situated in two engine rooms, drive the fore and aft steerable thruster. A power management system selects the optimum mode of power supply as operationally required. 

The diesel engines fulfil the requirements of stage V European emission standards, coming into force in 2019.