WINNAAR 2016: MDV1 Immanuel

Vissersschip MDV1 ‘Immanuel’ ontworpen en gebouwd door Hoekman Shipbuilding te Urk en Padmos te Stellendam.

Considerans MDV 1 “Immanuel”
De visserij op de Noordzee heeft moeilijke jaren achter de rug en de toekomst van met name de kottervisserij zag er op een gegeven moment niet best uit. Milieumaatregelen, quota problemen, verlies van visgronden en dure brandstof waren er oorzaak van dat de bestaande schepen veelal een ontoereikend verdienmodel hadden. In 2009 werd door ambitieuze vissers een plan gelanceerd om de platvisvloot ( schol en tong) te vervangen door superenergiezuinige en duurzame kotters. Dit plan leidde tot het Masterplan Duurzame Visserij (MDV). Na een haalbaarheidsonderzoek en het werk van een achttal werkgroepen die rapporteerden over verschillende aspecten van zo’n ambitieus plan en het verkrijgen van de toezegging van een forse innovatiebijdrage uit het Europees Visserijfonds, werd het plan van de samenwerkende Urker familiebedrijven Kramer en Romkes geaccepteerd en kon MDV 1 worden ontworpen en besteld.

Het schip is gebouwd door een samenwerkingsverband van Hoekman Shipbuilding en de Machinefabriek Padmos. Kramer Marine Engineering heeft het casco getekend, dat gebouwd werd door Casco & Sectiebouw Rotterdam (C.S.R), terwijl voor het ontwerp van de voortstuwingsinstallatie werd samengewerkt met Elektro Westhoeve. Het resultaat is een schip dat bijna in alles afwijkt van wat tot dusver gebruikelijk was bij het ontwerpen van kotters voor de vangst van platvis op de Noordzee. Het lichte casco gebouwd met langsspanten en composiet deuren en luiken, heeft een lage rompweerstand en lijkt op het casco van een jacht in plaats van een traditionele Noordzeekotter. Voor het verkrijgen van een lage rompweerstand met tegelijkertijd een goed zeegangsgedrag werden lengte/deplacement analyses uitgevoerd waaruit zes prototypes werden geselecteerd. Daaruit resulteerde de uiteindelijke rompvorm, een innovatief lijnenplan met semi-bijlboeg met een lage weerstand en een goed zeegangsgedrag. De hoofdafmetingen zijn: lengte 30,15 m ; breedte 8,67 m ; holte hoofddek 4.41 m ; holte shelterdeck 8,08 m en een GT van 335.

De diesel - elektrische voortstuwingsinstallatie bestaat uit een AC hoofdgenerator met een vermogen van 188 tot 472 kW, aangedreven door een dieselmotor met een vermogen van 200 kW bij 800 omwentelingen tot 500 kW bij 1200 omwentelingen per minuut. Via een DC bus met een spanning van 435 tot 650 volt en een DC/AC omvormer wordt een watergekoelde permanent magneet draaistroommotor met een traploos regelbaar toerental van 0 tot 108 omwentelingen per minuut en een maximaal vermogen van 400 kW gevoed, welke direct de driebladschroef aandrijft. Het constant spanning en frequentie boordbedrijf kan worden gevoed van de DC bus of door een tweede dieselgenerator van 108 kW welke bovendien in geval van een storing aan de hoofdgenerator de voortstuwingsmotor met gereduceerd vermogen kan voeden. De vermogens van de generator, voortstuwing en andere energiegebruikers worden in afhankelijkheid van de operationele omstandigheden (stomen, vissen, uitvieren en binnenhalen van netten, manoeuvreren, etc.) door een energie management systeem geregeld waarbij altijd met een optimaal rendement wordt gewerkt.

Met dit scheepsontwerp en deze energie installatie heeft men een bijzonder zuinig schip verkregen. Het brandstofgebruik is gemiddeld 6.700 liter gasolie per week en dat is veel lager dan van andere kotters die op de Noordzee op platvis vissen. Dit resulteert in een overeenkomstige reductie van de CO2, NOx, SO2 en PM emissies. Vrij varend wordt bij een vermogen van 310 kW op de schroef, een snelheid van 10,5 knopen bereikt; vissend 3,5 knopen over de grond waarbij de snelheid door een “Cruise Control” wordt gehandhaafd. In de machinekamer is een warmte-accu geïnstalleerd, een 5.000 liter boiler om de restwarmte van de motor maximaal te gebruiken.

De MDV 1 is het eerste vissersschip waarbij, naast een normaal twinrig tuig, ook wordt gevist met een twinrig puls tuig, een innovatieve installatie waarmee men verwacht selectiever op tong te kunnen vissen. Het is ook het eerste schip met een mechanische scholstripmachine en een sorteermachine, wat ten goede komt aan zowel de kwaliteit van de vis als aan de arbeidsomstandigheden voor de bemanning. De arbeidsomstandigheden voor de bemanning worden bovendien positief beïnvloed door een overdekt visverwerkingsdek, geen overkomend water aan dek en een laag geluidsniveau.

Als Immanuel is dit een schip dat juist als alle andere vissersschepen voor de eigenaren op een veilige en rendabele manier voldoende vis moet vangen. Als MDV 1 is het een belangrijke fase van het project Masterplan Duurzame Visserij. De ervaringen met het schip worden daarom nauwkeurig gevolgd en naar de achterban gecommuniceerd. Daarbij behoren aanbevelingen om in een volgende fase met een nog beter schip de Noordzee op te gaan, als een verdere ontwikkeling in de reeks van revolutionaire stappen welke met dit schip zijn gezet. Een treffend bewijs van de ondernemerszin en de innovatiekracht van de Nederlandse visserij.

Schip van het jaar nominaties Overzicht